Προτάσεις Διάφορες...

Εδώ, σ' αυτήν την σελίδα με τον τίτλο "Προτάσεις Διάφορες", θα προτείνω ...διάφορα -σχετικά με τα ρεμπέτικα- τα οποία θα φανούν χρήσιμα σε όσους θέλουν να τα πλησιάσουν και να τα γνωρίσουν περισσότερο, από όσο γίνεται μόνο με την ακρόαση. Τα "προτεινόμενα" θα είναι κυρίως βιβλία, αλλά και κάποιοι δίσκοι μουσικής, ίσως και κάτι άλλο.

Τα βιβλία, λοιπόν, θα έχουν το βάρος και ...δυστυχώς, ένα βιβλίο για το ρεμπέτικο απλό, συνοπτικό (όχι πάνω από 250 σελίδες) και πλήρες, δεν έχει εισέτι εκδοθεί! Για το Blues, το Tango, το Fado και το Flamenco (δηλαδή, τους ...αλλοεθνείς λαϊκούς μουσικούς "συγγενείς" του ρεμπέτικου) έχουν εκδοθεί αρκετά. Αντιθέτως έχουν εκδοθεί πάμπολλα βιβλία, για διάφορα "θέματα" του ρεμπέτικου, πολλά από τα οποία είναι ανεκτίμητα. Εγώ, τελικά, θα σας προτείνω, τα ...βασικά (ας πούμε) βιβλία, δηλαδή αυτά με τα οποία θα μπορέσετε να αποκτήσετε καλές "βάσεις" για το ρεμπέτικο.

Θα παρακαλούσα να μην παρεξηγηθώ από (φίλους ή όχι) συγγραφείς του ρεμπέτικου, αν δε δουν κάποιο πόνημά τους εδώ. Η ...απουσία δεν θα έχει καμία απολύτως σχέση με το περιεχόμενο και την ποιότητα, αλλά περισσότερο με πρακτικούς "χρηστικούς" λόγους ή (και γιατί όχι..) επειδή απλά μού διέφυγε. Πάντως ο παρών ...κατάλογος, θα εμπλουτίζεται.

Να ομολογήσω, όμως, ότι απέφυγα εσκεμμένα τα ρεμπέτικα ...πονήματα κάποιων πανεπιστημιακών, επειδή θεωρώ ότι, πλην μετρημένων περιπτώσεων, ταλαιπωρούν το ρεμπέτικο, προσπαθώντας να το προσαρμόσουν και να το εγκλωβίσουν στους αυστηρούς κανόνες της "πανεπιστημιακής παρουσίασης" και κυρίως της έκφρασης (μερικές φορές της ...λακανικής έκφρασης, τελικά για γέλια!). Γι' αυτό και οι πανεπιστημιακές προσεγγίσεις του ρεμπέτικου χάνουν την ουσία και αυτό που μένει είναι μια "ανολοκλήρωτη ...συνουσία", οπότε τέτοια βιβλία δεν είναι για σάς, πάντα κατά τη δικιά μου γνώμη.

Επίσης κάποια χρήσιμα -ίσως- βιβλία που παρέλειψα, είναι αυτά στα οποία οι συγγραφείς χρησιμοποιούν, για παράδειγμα, δύο σελίδες για να πουν κάτι, το οποίο κάτι θα μπορούσε να ειπωθεί με 4-5 γραμμές ή και λιγότερες.

Παρουσιάζω τα βιβλία με τη λογική της επαγωγικής μάθησης και συγκεκριμένα από το γενικό στο ειδικότερο.

Δύο ανεκτίμητα και μοναδικά (μακράν...) βιβλία για την ελληνική λαϊκή μουσική

Πρόκειται για τα βιβλία δύο ανθρώπων αγράμματων (εννοείται, μόνο ακαδημαϊκώς αγράμματων...), ενός άνδρα και μιας γυναίκας (μάλιστα τυφλής), με ταπεινή καταγωγή, φτωχών σε όλη τους τη ζωή, χωρίς καμία αναγνώριση για το έργο τους από την ...επίσημη (λέμε τώρα...) πολιτεία, αλλά που κέρδισαν αμέριστα την αγάπη και την εκτίμηση του κόσμου. Τα βιβλία αυτά, στο περιεχόμενο, είναι κυρίως: μουσικά, μουσικολογικά, κοινωνιολογικά, ποικιλοτρόπως ιστορικά, λαογραφικά, "φιλοσοφικά", καταγραφικά, με πολλές δόσεις κριτικής, με υψηλή αισθητική κ.ά. Αλλά διαθέτουν κι άλλα προτερήματα. Το καθένα, βέβαια, στο δικό του "χώρο". Τα δύο αυτά βιβλία είναι απόλυτα αξιόπιστα, αφού οι συγγραφείς τους ούτε ήταν "υπάλληλοι" κάποιων, ούτε πονηρά αλισβερίσια είχαν, ούτε με "υποχρεώσεις" ήταν μπλεγμένοι. Να τα, λοιπόν.

Αγγελική Παπάζογλου, Τα χαΐρια μας εδώ (662 σελίδες)

Πραγματεύεται τη μικρασιάτικη μουσική, την Καταστροφή, την Προσφυγιά στην Ελλάδα, τη ζωή του μέγιστου δημιουργού, και άντρα της, του Βαγγέλη Παπάζογλου και ...χιλιάδες ακόμη ενδιαφέροντα και χρήσιμα πράγματα-πληροφορίες, σε απλή καθημερινή γλώσσα και κυρίως μιλώντας με την καρδιά της. Τις "ιστορίες" της τυφλής Αγγέλας Παπάζογλου (1899-1983), κατέγραψε ο πολύπλευρος, ανιψιός και θετός γιός της, ο Γιώργης Παπάζογλου. Τον ευχαριστούμε πλατιά.

Ψάξτε οπωσδήποτε αυτό το βιβλίο. Την τελευταία φορά, το είχε επανεκδώσει το "Ταμιείον Θράκης".

Ευγνώμονες στην Αγγελίτσα, για τα άγια των αγίων... που μας κληροδότησε
(καθώς και στον Γιώργη, που τα κατέγραψε)

Αυτό είναι το τρίτο βιβλίο του Γιώργη Παπάζογλου (διαστάσεων 29.70Χ20,70 cm)
και 585 σελίδων). ''Άπειρες" οι πληροφορίες, καθώς και το φωτογραφικό υλικό.
Δεν χρειάζεται καμία απολύτως σύσταση...

Στο βιβλίο αυτό, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ, σε επιμέλεια Κώστα Μπουρνά και έκδοση του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ", θα βρείτε όλη τη διασωθείσα αλληλογραφία του Βαγγέλη Παπάζογλου, κυρίως με τη γυναίκα του την Αγγελίτσα Παπάζογλου-Μαρωνίτη. Μέσα από αυτή την αλληλογραφία θα αποκομίσετε κι ένα σωρό άλλες πολύτιμες πληροφορίες, έξω δηλαδή από το κύριο περιεχόμενο κάθε επιστολής. Μέχρι και την ...ταχύτητα των τότε ταχυδρομείων! Μην το χάσετε, λέω! Είναι 92 πολύτιμες σελίδες. Έχει μόνο την καταγραφή σε κατανοητή γλώσσα (κάτι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί, αφού τα γράμματα είναι σε ...χειρότερη γραφή από τα σημερινά SMS (των αγράμματων, νέων, κυρίως...). Ένα ευχαριστώ στον Κώστα Μπουρνά, για το χρόνο που κατέθεσε να μας τα ετοιμάσει, αλλά και για τις απαραίτητες διευκρινήσεις! Στη συνέχεια ακολουθούν χρήσιμα στοιχεία για την προμήθεια του βιβλίου (10 ευρώ), καθώς και για το σύλλογο "ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ".

Σας βάζω δίπλα στο εξώφυλλο του βιβλίου και την επιστολή του Βαγγέλη στην Αγγελίτσα στις 2-8-1928, της οποίας το κείμενο θα βρείτε στη σελίδα 48 του βιβλίου.

Σημείωση του επιμελητή: Η έκδοση αυτή δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την πρωτότυπη αλληλογραφία που με πολύ κόπο συγκέντρωσε και πρωτοδημοσίευσε ο Γιώργης Παπάζογλου στα βιβλία του «Ονείρατα της άκαυτης και της καμμένης Σμύρνης: Αγγέλα Παπάζογλου: Τα χαΐρια μας εδώ» (2003) και «Ρεμπέτικοι νόμοι του Βαγγέλη Παπάζογλου: Τα χαΐρια μας εδώ» (2011).

Για παραγγελίες επικοινωνήστε με τον Σύλλογο στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου psvpapazoglou@gmail.com. Για την επιτυχή καταχώριση της παραγγελίας σας παρακαλούμε γράψτε στο μέηλ σας τον αριθμό των αντιτύπων που επιθυμείτε, τον τρόπο πληρωμής (με τραπεζική κατάθεση στο λογαριασμό του Συλλόγου ή με αντικαταβολή) και τα στοιχεία σας (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση αποστολής & ταχυδρομικός κώδικας, προορισμός, τηλέφωνο επικοινωνίας). Σε περίπτωση εξάντλησης των αποθεμάτων θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

www.facebook.com/psvpapazoglou
www.instagram.com/psvpapazoglou
www.twitter.com/psvpapazoglou

Τηλέφωνο εξυπηρέτησης: 6947701057 (όχι για παραγγελίες)

Χώροι διάθεσης

Προς το παρόν η «Αλληλογραφία» του Βαγγέλη Παπάζογλου είναι διαθέσιμη στη Θεσσαλονίκη σε επιλεγμένους χώρους διάθεσης. Μπορείτε να την βρείτε στο βιβλιοπωλείο «Ακυβέρνητες Πολιτείες» (Αλεξάνδρου Σβώλου 28, τηλ. 2310273207) και στο οργανοποιείο «Ξυλοφωνία» (Ιπποδρομίου 8, τηλ. 2310231647).

Μάρκος Βαμβακάρης, Αυτοβιογραφία (333 σελίδες)

Είναι το αντίστοιχο του βιβλίου της Αγγέλας, για την ιστορία του ρεμπέτικου και ειδικότερα του κλασικού-πειραιώτικου ρεμπέτικου. Η αφήγηση του Μάρκου, κι αυτή από καρδιάς, με οδηγό πάντα τη λαϊκή-ρεμπέτικη μουσική, ξεκινάει από τη γενέτειρά του τη Σύρα όπου γεννήθηκε το 1905 και τελειώνει στον Πειραιά, εκεί γύρω στα 1970. Έχει κι αυτό όλες τις αρετές που έχει το προηγούμενο βιβλίο, να μην τα επαναλαμβάνω. Το θεωρώ ως τη "βάση" για μια πρώτη γνωριμία με τα ρεμπέτικα. Θα το βρήτε παντού.

Για μια σωστή απαρχή γνωριμίας, με τα ρεμπέτικα...

Αν, όμως, έχετε αγγλόφωνους φίλους, που γουστάρουν τα ρεμπέτικα και τον Μάρκο, συστήστε τους την έκδοση της "Βιογραφίας" του στα αγγλικά και στα γαλλικά.

Μαρκο-μανείς όλου του κόσμου ενωθείτε...

Κι εσείς Γάλλοι, μαρκομανείς…

Ηλίας Πετρόπουλος, ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ λαογραφική έρευνα (540 σελ.)

Είναι το πρώτο βιβλίο για τα ρεμπέτικα και εκδόθηκε το 1968. Άνοιξε σε πολλούς τα μάτια για το τι είναι "ρεμπέτικο" και προσπάθησε πετυχημένα να απενοχοποιήσει το είδος, τους δημιουργούς και τον "περίγυρο", από τα όσα ανυπόστατα τους είχαν φορτώσει οι θλιβεροί "καθωσπρέπει". Εκτός των άλλων, συμπεριέλαβε κι ένα χρήσιμο γλωσσάρι της μαγκιάς. Σημειωτέον ότι δε βρισκόταν, τότε, εκδότης που θα τολμούσε μες στη Χούντα να τυπώσει βιβλίο με ...χασικλίδικα. (Για πολλούς τότε, όλα τα ρεμπέτικα ήταν επικίνδυνα χασικλίδικα). Έτσι το εξέδωσε, μάλιστα λίαν καλαίσθητο, ιδίοις εξόδοις! Αργότερα, από το 1979, ο "Κέδρος" εξέδωσε επανειλημμένα έναν τεράστιο τόμο (704 σελίδων) με όλο το προηγούμενο υλικό, εμπλουτισμένο με πολλά κείμενα και πληροφορίες, αλλά το κυριότερο με πολύτιμο φωτογραφικό υλικό. Μικρό μειονέκτημα της νέας έκδοσης, είναι το ...βάρος. Είναι δηλαδή δύσχρηστο, αφού το πρώτο -και εξαντλημένο από τότε- ζύγιζε 900 γραμμάρια, ενώ το δεύτερο 3.450! (Πλάκα έχουν οι αριθμοί μερικές φορές, αλλά όχι και ανάλογη ουσία...).

Η πρώτη, και λίαν επιτυχημένη, προσπάθεια του 1968

Γκαίηλ Χολστ, Δρόμος για το ρεμπέτικο (253 σελίδες)

Η Αυστραλέζα Γκαίηλ Χολστ, έγραψε το 1975 στα αγγλικά το ROAD TO REMBETIKA, το οποίο δύο χρόνια μετά εκδόθηκε στα ελληνικά. Μάλιστα εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Ντενίζ Χάρβεϋ, Λίμνη Ευβοίας! Η προσέγγιση είναι πολύ αντικειμενική, κατανοητή και επαγωγική. Χρήσιμο βιβλίο, ειδικότερα για έναν ...αρχάριο. Δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει στην πιάτσα.

Η μετάφραση στα ελληνικά, του πρώτου βιβλίου για το ρεμπέτικο στα αγγλικά

Τάσου Σχορέλη, Ρεμπέτικη ανθολογία (1800 σελίδες)

Σημαντική προσφορά στο ρεμπέτικο, αποτέλεσαν οι τέσσερις τόμοι (Α, Β, Γ, Δ) με τίτλο "Ρεμπέτικη Ανθολογία", του Τάσου Σχορέλη, στον οποίον οφείλει πολλά η αναβίωση του ρεμπέτικου μετά το 1970. Στους τόμους αυτούς -που άρχισαν να εκδίδονται το 1977- και σε πάνω από χίλιες οχτακόσιες συνολικά σελίδες (μαζί με το πλούσιο φωτογραφικό υλικό), ο Σχορέλης παρουσιάζει βιογραφικά στοιχεία για τους περισσότερους από τους δημιουργούς του ρεμπέτικου, μαζί με στίχους, παρτιτούρες κ.ά. Σίγουρα υπάρχουν κάποιες παραλείψεις ή και λαθάκια σ' αυτές τις σελίδες, αλλά είναι σημαντικό να τονίσω, ότι από τότε (1977) κανένας, μα κανένας, δεν είχε τα ...κότσια να επαναλάβει το εγχείρημά των ρεμπέτικων βιογραφιών. Έτσι, τώρα, είμαστε ...ορφανοί σ' αυτόν τον τομέα.

Δυσκολοεύρετοι πια αυτοί οι τόμοι, αλλά υπάρχουν και οι βιβλιοθήκες...

Ο τρίτος τόμος, Γ, της "Ρεμπέτικης Ανθολογίας" του ακούραστου Τάσου Σχορέλη

Στη συνέχεια θέλω να σας συστήσω τρία βιβλία, ενός σημαντικού μελετητή-συγγραφέα, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για κάποιον που θέλει να πάει λίγο ...παρακάτω, στο θέμα "ρεμπέτικο". Χαρακτηριστικό με αυτά τα βιβλία, είναι ότι ο συγγραφέας τους δεν παραθέτει κανένα στοιχείο, χωρίς πειστική τεκμηρίωση. Και το θεωρώ χαρακτηριστικό, αφού σε αρκετά ρεμπέτικα πονήματα έχει εμφιλοχωρήσει η φαντασία και ο ...μύθος. Τα βιβλία κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις του εικοστού Πρώτου.

Κώστας Βλησίδης, ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ (1873-2001) (302 σελίδες )

Σας παραθέτω μερικές αράδες από τον πρόλογο του συγγραφέα, οι οποίες είναι κατατοπιστικές για το περιεχόμενο του βιβλίου.

Σε κάθε περίπτωση, η παρούσα κατάθεση συνιστά μια πρώτη προσπάθεια καταγραφής και τιθάσευσης του σχετικού υλικού: συγκεντρώνοντας σε ενιαίο σώμα τη διάσπαρτη βιβλιογραφία και φέρνοντας στο φως πληθώρα αθησαύριστων δημοσιευμάτων, ελπίζεται ότι προσφέρει μία επαρκή βάση εκκίνησης -και δεδομένων- για όποιον θέλει να προσεγγίσει το ρεμπέτικο τραγούδι.

...προσφέρει μία επαρκή βάση εκκίνησης...

Κώστας Βλησίδης, ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ (212 σελίδες)

Το βιβλίο περιέχει τρία κείμενα-μελετήματα, των οποίων η απλή παράθεση των τίτλων, αρκεί για να δείξει τη σπουδαιότητά τους και -κατά τη γνώμη μου- τη μοναδικότητα και πρωτοπορία τους.

*Το ρεμπέτικο στη δεκαετία του 1930 και ο Μεταξάς, μέσα από γραπτές συγχρονικές πηγές

* Ο αριστερός λόγος για το ρεμπέτικο (1946-1988)

* Ρεμπέτες και ρεμπέτικο: από τη ρητορική των άλλων στον αυτοπροσδιορισμό

"Ντόμπρα και σταράτα" που 'λεγε κι ο Γιάννης Παπαϊωάννου

Κώστας Βλησίδης, Σπάνια κείμενα για το ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ (1929-1959) (253 σελ.)

Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται και ανθολογούνται για πρώτη φορά κείμενα για το ρεμπέτικο αθησαύριστα και ανέκδοτα, πέραν της πρώτης τους εμφάνισης στον περιοδικό και ημερήσιο Τύπο της περιόδου 1929-1959). Αυτά και άλλα πληροφοριακά διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου κι είναι η ουσία του περιεχομένου του. Σας ...μαρτυράω κάποια πολύ ενδιαφέροντα, από τα 67 κείμενα:

* Μιμ. Ψαθ., "Η Βαρβάρα" εις το ...εδώλιον

* Γ. Μπουκουβάλας, "Ο Μάρκος, ο τραγουδιστής της σερετιάς στο φρέσκο"

* Μ. Κυρ., "Ν' απαγορευθούν τα μάγκικα"

* Παύλος Κριναίος, "Ένας ακήρυχτος... πόλεμος μπουζουκιού και πιάνου!"
**********************************************************************
Τα παραπάνω λόγια έγραφα, πριν λίγα χρόνια, όταν συμπεριλάμβανα εδώ στη σελιδούλα μου τα "Σπάνια Κείμενα…" του Κώστα Βλησίδη. Και σήμερα (4-12-2018) έχω στα χέρια μου την συμπληρωμένη έκδοση αυτού του βιβλίου με πρόσθετες 166 σελίδες (σύνολο 426), δηλαδή ...ένα βιβλίο ακόμα. Τα νέα κείμενα που ξαναβλέπουν το φως της τυπογραφίας είναι 52! Εγώ ξεκίνησα με το κείμενο Στην Λεωφόρον Αλεξάνδρας όπου Ανατολή και Δύσις αδελφώνονται και συνέχισα με το Πώς "γράφονται" τα τραγούδια στις πλ (άκες των γραμμοφώνων Ενδιαφέρουσα επίσκεψις σε στούντιο φωνοληψίας. Ταξίδεψα στο χρόνο και ονειρεύτηκα ξύπνιος, έξω από το ανακουφιστικό πολυτονικό "ντους" που απόλαυσα. Να το καινούριο εξώφυλλο.

Παράλειψη θα ήταν να μην αναφέρω και το σπάνιο φωτογραφικό υλικό
το οποίο συνοδεύει-κοσμεί τα νέα κείμενα.

Εδώ είναι το νέο (Οκτώβριος, 2021) πόνημα του ακούραστου και πάντα μερακλή, Κώστα Βλησίδη, το οποίο έχει σχέση με τα ρεμπέτικα και την καταγωγή τους!

Περιέχει έξη μελετήματα, σε 192 σελίδες (21Χ14), με άφθονο φωτογραφικό υλικό, κάτι που συνηγορεί τα γραφόμενα, αλλά και ενισχύει τις εικόνες που δημιουργούνται στον αναγνώστη. Ο συγγραφέας, πρέπει να εργάστηκε αμέτρητες ώρες για να ανακαλύψει το υλικό που παρουσιάζει, γιατί είναι απαιτητικός σε ό,τι αφορά την πληρότητα των θεμάτων του, οπότε ο ενδιαφερόμενος για τα ρεμπέτικα αναγνώστης "κολυμπάει" σε μια ευχάριστη θάλασσα μικρών, αλλά και μεγάλων πληροφοριών, όλων τεκμηριωμένων. Προφανώς συστήνω ανεπιφύλακτα το βιβλίο, σε όσους έχουν μεράκι με τα ρεμπέτικα γιατί, μεταξύ άλλων, θα δουν τι τράβηξαν αυτά τα τραγούδια τόσο από το επίσημο κράτος, όσο -και κυρίως- από την κομπλεξική, συντηρητική και θεοτρεμάμενη μπατσαρία της εποχής. Επίσης, ειδικό κείμενο για το τι τράβηξαν και οι δημιουργοί των ρεμπέτικων, από τους "στεγνούς" και άνοστους συναδέλφους τους του ...αλαφριού τραγουδιού.

Πρόκειται για μία ακόμα έκδοση από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ του ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ.

Η τιμή του κυμαίνεται γύρω στα 12,50 ευρώ.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2006, Ο Πειραιάς και το ρεμπέτικο τραγούδι

Για τους φίλους του ονομαζόμενου "κλασικού" ρεμπέτικου, δηλαδή αυτού της δεκαετίας του 1930, αλλά και για τους Πειραιώτες γενικότερα, έχω ένα υπέροχο γραπτό (και ακουστικό) ...λουκουμάκι. Πρόκειται για το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2006, Ο Πειραιάς και το ρεμπέτικο τραγούδι, το οποίο επιμελήθηκε 100% ο Σπύρος Παπαϊωάννου και εξέδωσε Το λιμάνι της αγωνίας (τηλ. 210-4190194, ελπίζω να ισχύει ακόμα). Είναι δυσεύρετο και συλλεκτικό πια είδος, αλλά αν πέσει στα χέρια σας θα σας παρασύρει σ' ένα ονειρεμένο ταξίδι στη δεκαετία του 1930 στον Πειραιά και ειδικότερα στους χώρους και στις παρέες της μαγκιάς. Και δε λείπει κανένα από τα πρόσωπα που θεμελίωσαν εκεί το ρεμπέτικο... Το φωτογραφικό υλικό είναι, ως επί το πλείστον, από το προσωπικό αρχείο του Σπύρου Παπαϊωάννου. Το καλαίσθητο αυτό βιβλίο-ημερολόγιο συνοδεύει κι ένα CD με 24 κλασικά και εμβληματικά ρεμπέτικα του 1930 (πλην δύο) επιλεγμένα από τον συγγραφέα και με εξαιρετικό ήχο.

Ένα μικρό αριστούργημα του Σπύρου Παπαϊωάννου...

Μάρκος Δραγούμης, ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΑΡΔΥ
Μία ακόμα προσφορά του Μάρκου Δραγούμη στη μελέτη του δημοτικού τραγουδιού αλλά και στην "αιμοδοσία" του στο ρεμπέτικο. Εγώ εντόπισα πάνω από 10 τραγούδια, στιχάκια των οποίων συναντάμε σε ρεμπέτικα τραγούδια! Περιέχει 85 δημοτικά (στίχους και μουσική) από καταγραφές σε χειρόγραφα του Νικολάου Φαρδύ. Πολύ κατατοπιστικά είναι τα εισαγωγικά σημειώματα του Μ. Δραγούμη και ιδιαίτερα χρήσιμο το CD που συνοδεύει την έκδοση με 22 τραγούδια από τη συλλογή σε σύγχρονες ηχογραφήσεις.

Ένα βιβλίο, συνολικά, 247 σελίδων

Διονύση Μανιάτη, ΟΙ ΦΩΝΟΓΡΑΦΗΤΖΗΔΕΣ (266 σελίδες)

Ο ακριβής τίτλος που έβαλε ο συγγραφέας είναι ΟΙ ΦΩΝΟΓΡΑΦΗΤΖΗΔΕΣ Πρακτικών μουσικών εγκώμιον ή Το γραμμόφωνο, η εποχή του και οι γραμμοφωνήσεις των ελληνικών λαϊκών (κυρίως ρεμπέτικων) τραγουδιών.

Όμως το βιβλίο περιέχει πολύ-πολύ περισσότερα από αυτά, στα πέντε μεγάλα κεφάλαιά του: Ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, Δισκογραφία 78 στροφών στην Ελλάδα και αλλού, Τίτλοι, δημιουργοί, στατιστικές, Τα περί των γραμμοφωνήσεων (δικαιώματα, ορχήστρες, δεξιοτέχνες...), Όργανα των ηχογραφήσεων του ρεμπέτικου και πάρα πολλά άλλα, μέχρι βιογραφίες και παρατσούκλια των συντελεστών του. Κανονικά, ένα τέτοιο βιβλίο θα έπρεπε να γραφτεί από περισσότερα άτομα σε συνεργασία... Έχει πολλή δουλειά και ...παιδεψοδουλειά. Αλλά -και μόνος του- τα κατάφερε πολύ καλά ο κύριος Διονύσης.

Πολλή δουλειά έχει αυτό βιβλίο... Αξίζει!

Ηλία Βολιώτη-Καπετανάκη, "ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ Η ΦΩΝΗ" (347 σελίδες)

Υπότιτλος του βιβλίου είναι "Ιστορία της δισκογραφίας", το οποίο εξέδωσε 2010 ο άοκνος Θανάσης Συλιβός από τις εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ. Περιέχει, σε τρεις ενότητες, την ιστορία της δισκογραφίας, τις πρώτες "ηρωικές" εκτυπώσεις, την λεπτομερειακή ιστορία του ...άμοιρου εργοστασίου της Ριζούπολης, τα πνευματικά δικαιώματα, τα "δώρα" και τα "δανεικά" τραγούδια, ένα πολύτιμο χρονολόγιο της δισκογραφίας (παγκόσμιας και ελληνικής), στοιχεία ιδιαίτερα για την ελληνική δισκογραφία και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία. Τονίζω επίσης το σπάνιο φωτογραφικό υλικό

Δεν είναι μόνο ότι θα μάθετε, απ' αυτό το βιβλίο, αλλά και θα αναπολήσετε...

Ηλία Βολιώτη-Καπετανάκη, "ΑΔΕΣΠΟΤΕΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ, Αείζωοι λαϊκοί καημοί" (454 σελίδες, εκδόσεις ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)

Πολύ σημαντικό, και δύσκολο, το θέμα με τις "αδέσποτες μελωδίες". Έχω πείρα σ' αυτό το ψάξιμο και καταλαβαίνω ότι του Ηλία του βγήκε το λάδι για να μαζέψει τα αδέσποτα τραγούδια. Με "φορέα" 42 εμβληματικά τραγούδια και τους στίχους τους, τα οποία χώρισε σε τέσσερα μέρη, μας δίνει πάμπολλες πληροφορίες, καθώς και ιστορικά στοιχεία.

ΣΤΑΘΗΣ GAUNTLET, ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Συμβολή στην επιστημονική του προσέγγιση (183 σελίδες).

Αν και είναι μία καθαρή πανεπιστημιακή προσέγγιση, διαφέρει πάρα πολύ από εκείνες που ανέφερα και χαρακτήρισα στην αρχή ετούτης της σελίδας. Γιατί έχει πολύ ουσία και ισόποση αντικειμενικότητα. Ο συγγραφέας δεν έχει "προκαταλήψεις", ούτε δίνει άνωθεν λύσεις. Δεν είναι άνετη η ανάγνωσή του (κυρίως με τις πάμπολλες -αλλά απαραίτητες- παραπομπές, όπως και τις ...πολυώνυμες λεπτομέρειες), όμως αξίζει το χρόνο του. Συμβάλλει στην ανάγνωση και η εισαγωγική ...προετοιμασία, από τον, και μεταφραστή από τα αγγλικά, Κώστα Βλησίδη.

Το ρεμπέτικο με τη ματιά ενός Ουαλού, με ελληνική καταγωγή

Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος γνώρισε τα ρεμπέτικα δεκατριών χρονών παιδάκι, όταν γύριζε στα σχετικά στέκια της Θεσσαλονίκης πουλώντας τσιγάρα και σπίρτα. Μάλιστα σαν έφηβος άρχισε να γράφει σ' ένα τετράδιο τα τραγούδια που του άρεσαν περισσότερο και σιγά-σιγά μάζεψε καμιά τρακοσαριά με στίχους, δημιουργούς, ερμηνευτές και ό,τι άλλο μπορούσε να βρει. Μεγάλη αγάπη, όμως, είχε για τα τραγούδια του Τσιτσάνη. Αποτέλεσμα δύο πολύ ενδιαφέροντα και χρήσιμα βιβλιαράκια (έτσι τα λέει ο ίδιος).

Ντίνος Χριαστιανόπουλος, Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ (1932-1946) (142 σελίδες)

Στο βιβλίο δίνονται ακριβή στοιχεία, μερικές φορές και ιδιαίτερες πληροφορίες, για 115 τραγούδια του Τσιτσάνη.

Στοιχεία για 115 τραγούδια του μεγάλου Τρικαλινού δημιουργού

Ντίνος Χριστιανόπουλος, ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΤΣΑΝΗ ΠΟΥ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΠΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΉΣ ΚΑΤΟΧΗΣ (117 σελίδες)

Σε μόνο 113 σελίδες, ενός μικρού μεγέθους βιβλίου, ο Χριστιανόπουλος καταγράφει και σχολιάζει τα 31 τραγούδια τα οποία αποδεδειγμένα, κατά τον συγγραφέα, συνέθεσε ο Τσιτσάνης στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής και τα οποία ηχογραφήθηκαν από το 1946 και μετά. Τα τραγούδια αυτά θεωρούνται η κορωνίδα της δημιουργίας του Τσιτσάνη και πολλοί τα θεωρούν όλα αριστουργήματα. Κάτι αξιοσημείωτο είναι ότι ο Τσιτσάνης τα έγραψε ...μικρός στην ηλικία (από 25-30 ετών), ενώ συνήθως το απόγειο της δημιουργίας ενός καλλιτέχνη -και παγκόσμια- είναι από τα 35 έως τα 45-50 χρόνια.

Τα 31 "κατοχικά" αριστουργήματα του Τσιτσάνη

Αριστομένης Καλυβιώτης, ΣΜΥΡΝΗ, Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΖΩΗ 1900-1922 (202 σελ.)

Μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έρευνα και καταγραφή για τη διασκέδαση, τα μουσικά καταστήματα και τις ηχογραφήσεις δίσκων στη Σμύρνη, πριν το 1922. Σε 202 σελίδες χώρεσαν ποικίλα πολύτιμα στοιχεία, φωτογραφικό υλικό, πολυσέλιδοι λεπτομερείς κατάλογοι εταιρειών δίσκων και άλλα. Ένα CD συνοδεύει την έκδοση, με 18 αντιπροσωπευτικά επιλεγμένες ηχογραφήσεις με Σμυρνιούς καλλιτέχνες.

Το βιβλίο αυτό, σίγουρα θα σας ταξιδέψει, ιδιαίτερα αν έχετε κάποια αγάπη στη Μικρασία...

Περιοδικό Ίαμβος, ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ (93 σελίδες)

Θέλω, τώρα, να σας συστήσω ένα τεύχος του περιοδικού "Ίαμβος", το οποίο είναι αφιερωμένο στο ρεμπέτικο και που στις 93 σελίδες του θα βρείτε 10 κείμενα τα οποία θα σας διαφωτίσουν πλήρως για την ιστορία του πολύτιμου αυτού θησαυρού μας. Του ρεμπέτικου. Δέκα συνοπτικά, αλλά ουσιαστικά, κείμενα που θα σας ...βάλουν στο νόημα και μετά αποφασίζετε αν θέλετε να δείτε το θέμα και πιο λεπτομερειακά. Στο τεύχος χώρεσαν πολλές φωτογραφίες και 30 σύντομες βιογραφίες συντελεστών του ρεμπέτικου, με εκτενέστερες αυτές του Μάρκου και του Τσιτσάνη. Κυκλοφόρησε την άνοιξη του 2008. Αναζητήστε το στα τηλέφωνα 210 - 5015195 και 5015550.

Για ένα σύντομο και έγκυρο ...μπάσιμο, στην ιστορία του ρεμπέτικου, σε μόνο 93 σελίδες

Διονύση Μανιάτη, ΧΑΣΙΚΛΙΔΙΚΑ ΜΕΛΩΔΗΜΑΤΑ (300 σελίδες)

Γι' αυτούς που θέλουν να μάθουν για τα ρεμπέτικα με "ουσίες", υπάρχει το βιβλίο "Χασικλίδικα μελωδήματα", του Διονύση Μανιάτη. Τα συνέλεξε όλα. Γύρω στα 400 χασικλίδικα και καμιά 30 ...άλλων ουσιών. Υπάρχει σχετικό ερμηνευτικό γλωσσάρι, πολύ ενδιαφέρον φωτογραφικό υλικό, αρκετές ετικέτες δίσκων γραμμοφώνου με χασικλίδικα, πολλές και διάφορες πληροφορίες για τις ουσίες και τέλος ένα CD με 21 εμβληματικά χασικλίδικα, όλα ερμηνευμένα από ζωντανές ηχογραφήσεις εμφανίσεων του Αγάθωνα και των συνεργατών του. Κάντε κλίκ εδώ, για να δείτε την παρουσίαση του βιβλίου αυτού, στον "Ιανό".

Μέτριος ύπνος, νοσημάτων ιατρός... (Ιπποκράτης)

Σταύρου Κουρούση, ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΜΠΟΥΡΑ ΣΤΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ (121 σελ.)

Όσοι θέλουν να μάθουν τα ...πάντα για την καταγωγή και την πορεία του μπουζουκιού από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, πρέπει να προμηθευτεί το βιβλίο ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΜΠΟΥΡΑ ΣΤΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ, του Σταύρου Κουρούση, έκδοση ιδιωτική! Εκεί, κάποιοι, θα εκπλαγούν όταν μάθουν ότι το μπουζούκι δεν είναι τουρκικό, όπως ...διαφήμιζαν οι αφελέστατοι -και φουκαράδες...- πολέμιοί του, αλλά αρχαιοελληνικής καταγωγής. Με πλούσιο, φωτογραφικό υλικό, με πάρα πολλές πληροφορίες άγνωστες ως την έκδοσή του και -το αποκορύφωμα- με ένα CD με τις πρώτες ηχογραφήσεις μπουζουκιού μεταξύ 1926-1932, με ήχο κατ' ευθείαν από τις αυθεντικές μεταλλικές μήτρες, σε πρώτη παγκόσμια έκδοση! Μην το χάσετε.

Για όσους ενδιαφέρονται για την πραγματική ιστορία του μπουζουκιού
Επικοινωνήστε στο orpheum @hotmail.gr

μανέδες πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας (170 σελίδες)
Πρόκειται για μία εξαιρετική -και απαραίτητη- έκδοση, για την οποία θα πρέπει να ντρέπονται τα (άσχετα από λαϊκό πολιτισμό) παλληκάρια που πέρασαν από το "Πολιτισμού". Δεν υπήρχε τίποτα -πριν απ' αυτήν την έκδοση- να διαβάσει κανείς για τους μανέδες (έξω από ένα παλιότερο άρθρο του Μ. Δραγούμη) και καμία συγκροτημένη συλλογή με μανέδες. Το βιβλίο ετούτο είναι επιμέλεια της γνωστής -και γεναιόδωρης- ιστοσελίδας http://rebetiko.sealabs.net/ (επισκεφτήτε την οπωσδήποτε!). Περιέχει τα στιχάκια από 350 μανέδες, οι οποίοι έχουν εκδοθεί σε δίσκους 78 στροφών. Και προσέξτε τι άλλο περιέχει εκτός από τον κατατοπιστικό πρόλογο: Οι μανέδες κατά καλλιτέχνη, κατά είδος (μακάμ), κατά αλφαβητική σειρά του στίχου τους, κατά καλλιτέχνη. Με φωτογραφικό υλικό, βιογραφικά ερμηνευτών και άλλα ενδιαφέροντα, όλα σε 170 σελίδες! Και πάμφθηνο το βιβλίο! ΄Ακουσα ότι θα γίνει επανέκδοση, με διπλάσιο αριθμό μανέδων. Μακάρι.

Άμα έχεις μεράκι (και δεν είσαι μίζερος "δεκαρολόγος", που λέει κι ο
...αδίστακτος Ντίνος Χριστανόπουλος) τότε μπορείς να κάνεις πολύ
ωραία και χρήσιμα πράγματα...
Α! και ...πάμφθηνα, όπως αυτό το πόνημα.

Lisbet Torp, SALONIKIOS "the best violin in the Balkans" (229 σελίδες)

Τη γύμνια και την παντελή αδιαφορία του ελληνικού κράτους να καταγράψει και να διαφυλάξει τον λαϊκό πολιτισμό της χώρας, έχουν αναλάβει να ...θεραπεύσουν ιδιώτες Έλληνες -κυρίως- αλλά και ξένοι. Και καλά τα πάνε, μάλιστα θα έλεγα πολύ καλά, αφού πέραν από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους υπάρχει το μεράκι και η αγάπη, στοιχεία τα οποία ...ΟΥΔΕΠΟΠΟΤΕ είχε το ελληνικό κράτος! (Και να ντρέπεται, λέω, γι' αυτό...).

Ένα ωραίο παράδειγμα, είναι ετούτο το βιβλίο για τον Δημήτρη Σέμση, γνωστότερο ως "Σαλονικιό", το οποίο έγραψε στα αγγλικά η Δανέζα πανεπιστημιακός Lisbet Torp και εκδόθηκε στην Κοπεγχάγη το 1993. Εκδότες ήταν: Museum Tusculanum Press - University of Copenhagen. Περιέχει βιογραφικό (προσωπικό και καλλιτεχνικό) του Σαλονικιού, στοιχεία, φωτογραφίες, παρτιτούρες για το έργο του ως δημιουργού, αλλά και πλήρη κατάλογο (με τίτλους και ημερομηνίες) των ηχογραφήσεων που έκανε, αφού ήταν και βιολιστής εκτελεστής, αλλά και καλλιτεχνικός διευθυντής της εταιρείας.

Α! κι αν υπήρξε ένας (έστω μόνο ένας...) υπουργός πολιτισμού που να
ήξερε ποιος ήταν ο Σαλονικιός, εγώ να πάω να ...πνιγώ! Αμάν πιά!

Γιώργου Σκαμπαρδώνη, Ουζερί Τσιτσάνη (472 σελίδες)

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα, όπως χαρακτηρίζεται, αλλά εγώ θα έκανα μια πιο εξειδικευμένη προσέγγιση. Θα το ονόμαζα "μουσικοϊστορικό μυθιστόρημα με επίκεντρο τον Τσιτσάνη". Ειδικότερα όσοι ενδιαφέρονται για τα ρεμπέτικα -και πιο ειδικά για τον Τσιτσάνη-, θα απολαύσουν την ιχνηλασία του Σκαμπαρδώνη στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής στη Θεσσαλονίκη, όπου τότε ζούσε ο Τσιτσάνης, περνώντας τη συγκλονιστικότερη συνθετική περίοδο της ζωής του. Λέω τη συγκλονιστικότερη γιατί ακριβώς μέσα στην Κατοχή -από το 1941 ως το 1946- συνέθεσε τα 30 αριστουργήματά του, τα οποία θεωρούνται ο κολοφώνας της δημιουργίας του και μάλιστα σε τόσο νεαρή ηλικία (26-31 ετών)! Τοπογραφικό επίκεντρο είναι το "Ουζερί Τσιτσάνης", στη Διαγώνιο -ακριβώς στην οδό Π. Μελά 22- το οποίο άνοιξε ο Τσιτσάνης (κάπου το '42 με '43) μαζί με τον αδελφό της γυναίκας του, Ανδρέα Σαμαρά. Καμβάς του έργου -κεντρικό θέμα- είναι ο παθιασμένος και εν διωγμώ έρωτας μιας Εβραίας και ενός Χριστιανού. Ο συγγραφέας, με οδηγούς την άριστη γνώση της ιστορίας της περιόδου αυτής -αν και δε ζούσε τότε!- καθώς και της ζωής και του έργου του Τσιτσάνη -το οποίο απολαμβάνει έτσι κι αλλιώς και σε προσωπικό επίπεδο-, ρίχνει επιλεκτικά τον ...προβολέα της φαντασίας και της σκέψης του πάνω στον ζόφο της σκοτεινής δολοφονικής Κατοχής που σκέπαζε την πόλη και αναδεικνύει-φωτίζει, εκτός από τη μουσική του Τσιτσάνη και το ρεμπέτικο που υμνούν τη ζωή, την απλή ανυπόφορη καθημερινότητα, αλλά και την ηρωική αντίσταση, στην οποία συμμετέχουν και οι δύο ερωτευμένοι...

Το "Ουζερί Τσιτσάνης" έγινε πρώτα θεατρική παράσταση και τώρα έχει γίνει ταινία.

Ένα μουσικοϊστορικό μυθιστόρημα με επίκεντρο τον Τσιτσάνη

"Ουζερί Τσιτσάνης", οδός Π. Μελά 22, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη

Το ρεμπέτικο σε κόμικς

Και τώρα μια μικρή έκπληξη. Ρεμπέτικο και κόμικς ίσως να μην είχατε φανταστεί. Είναι όμως πραγματικότητα, αφού έχουμε δύο βιβλία με σκίτσα, καθένα με την ιστορία του, με θέμα το ρεμπέτικο. Να τα πάρουμε με τη σειρά έκδοσής τους.

David Prudhomme, REBETIKO (LA MAUVAISE HERBE) (Στα γαλλικά)

Κυκλοφόρησε πρώτα στα γαλλικά το 2009 και το 2010 στα ελληνικά (103 σελίδες). Με εξαιρετικά σκίτσα και σε αυθεντικό κλίμα, περιγράφονται σε ενότητα διήγησης, οι σημαντικότερες γνωστές ιστορίες των μελών της "Τετράδος της ξακουστής του Πειραιώς" στη δεκαετία του 1930. Δύο υπερβάσεις (αυθαιρεσίες), αλλά καλοδεχούμενες, αφού πρόκειται για ...φαντασία, είναι η προσθήκη του Παπαϊωάννου στην "τετράδα" και η παρουσία του Μπαϊρακτάρη. Κι αυτά, γιατί ο συγγραφέας θέλει, τελικά, να αφηγηθεί, την ιστορία του ρεμπέτικου. Μην το χάσετε.

"Ε ντε λα μαγκέ ντε Βοτανίκ", που θα 'λεγε κι ο Ζαγοραίος, αν το 'βλεπε...

Πέτρος Χριστούλιας, Γυρνώ σαν Νυχτερίδα (77 σελίδες)

Σε μουσικό και τοπογραφικό ρεμπέτικο "φόντο", "παίζουν" πολλά και διαφορετικά στοιχεία, σε ένα ωραίο ανακάτεμα, που το συνοδεύουν οχτώ γνωστά και ...θλιμμένα ρεμπέτικα. Η σκληράδα και τα τρυφερά αισθήματα, χέρι-χέρι. Βρείτε το οπωσδήποτε. Σας αφήνω το κινητό του καλλιτέχνη και το site του:
6936 844850 http://www.christoulias.com/.

Όλο γύριζε σαν τη Νυχτερίδα, ο καημένος...
http://jemmacomics.com/gyrno-san-nyxterida

Να και το δεύτερο βιβλίο του Πέτρου Χριστούλια:
Πέτρος Χριστούλιας, Τριγυρνώ μες στην Αθήνα

Ο ρεμπετόφιλος ήρωας του Πέτρου, ο Καπετάν Νυχτερίδας,
σουλατσάρει στη νυχτερινή Αθήνα με νέες περιπέτειες γεμά-
τες από γυναίκες, άφθονο κρασί και ρεμπέτικα.
Στα περίπτερα, από 22-4-2016. Μόνο με 12.00 Ευρώ!
Jemma Press, 2104227664, info@jemmapress.gr

Με αφορμή την έκδοση του δεύτερου βιβλίου του, ο καλλιτέχνης έφτιαξε και ένα πετυχημένο animation. Να!

Τριγυρνώ μες στην Αθήνα

Κι έτσι φτάσαμε στο τρίτο βιβλίο του Πέτρου Χριστούλια:
Πέτρος Χριστούλιας, Αφού μ' αρέσει να γυρνώ

Ο Καπετάν Νυχτερίδας σε νέες, και εξελιγμένες, περιπέτειες...

Δημήτρης Β. Βαρθαλίτης, ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ
Από τον μύθο στη ιστορία 1600-2017 (Δύο τόμοι, συνολικά 1367 σελίδες, )
Με λακωνικότητα, θα έλεγα πως ...ό,τι δεν περιέχουν τα λοιπά βιβλία για τον Μάρκο, τα περιέχει ετούτο το πόνημα! Ο Βαρθαλίτης μάζεψε απίστευτο υλικό και πληροφορίες σε σχέση με τον μεγάλο Συριανό "θεμελιωτή" των ρεμπέτικων, που κάποιες φορές ...δεν το πιστεύεις. Μέσα σ' όλα, είναι και βιβλίο "ταξιδιάρικο" αφού όλα αυτά που περιέχει σε γυρνάνε μ' έναν ζωντανό τρόπο στο παρελθόν του Μάρκου. Σημαντικό είναι επίσης και οι "διορθώσεις" που κάνει το βιβλίο σε κάποια ...εσφαλμένα πράγματα που είχαμε σχεδόν υιοθετήσει.
(Νομίζω ότι θα το βρείτε φθηνότερο στο 210-2280568, γραφείο του συγγραφέα)

Το συστήνω, προφανέστατα!

ΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΕΚΕ ΣΤΑ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙΑ

Δημήτρης Πασιόπουλος, Φεβρουάριος 2022

Να και μία ενδιαφέρουσα έκδοση για τους χώρους

που στέγασαν το ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι

και αποτέλεσαν ταυτόχρονα τους τόπους διασκέδασης

του λαϊκού πληθυσμού των πόλεων. Ο νεαρός συγγραφέας και αρχιτέκτων, Δημήτρης Πασιόπουλος,

έδειξε πρωτίστως μεράκι για το αντικείμενό του και

ταυτόχρονα υπομονή και επιμονή στην αναζήτηση και την τεκμηρίωσή του. Έτσι, παρουσιάζει τον τεκέ, τη φυλακή, το πορνείο, τον καφενέ και τα ...πρόσφατα, ταβέρνα και μπουζούκια. Σας βεβαιώνω ότι δεν πρόκειται για εύκολη εργασία, αφού ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν, ακόμα και για τους πασίγνωστους στην εποχή τους χώρους, επειδή οι περισσότεροι έχουν πια κατεδαφιστεί. Είναι θαύμα που μπορεί να δει κανείς σήμερα τον (άδειο) χώρο "Ουζερί Τσιτσάνης" και την "Μπίρα του Πίκινου" (λειτουργεί ακόμα...)

Το πόνημα έχει 246 σελίδες και άφθονο, θα έλεγα, φωτογραφικό υλικό.

****************************************************

Τα μοναδικά CD μουσικής, με ρεμπέτικα και μικρασιάτικα, του Charles Howard

Ο Charles Howard είναι Άγγλος, καθηγητής της αγγλικής, ερευνητής, συλλέκτης και ζωγράφος, ο οποίος εδώ και κάμποσες δεκαετίες έχει επιλέξει την πατρίδα μας ως τόπο μόνιμης κατοικίας του. Είναι αυτός που έμαθε στους Έλληνες εκδότες και επιμελητές δίσκων γραμμοφώνου -κυρίως ρεμπέτικων- το πώς πρέπει να γίνονται αυτές οι εκδόσεις. Μέχρι την εμφάνιση του Τσάρλη -όπως είναι το χαϊδευτικό του- οι επανεκδόσεις δίσκων γραμμοφώνου είχαν το ...κάκιστο ηχητικό τους χάλι, τα δε στοιχεία των δίσκων ήταν γεμάτα ανακρίβειες και στιχουργικές ...αστειότητες. Οπότε, ο οποιοσδήποτε μπορούσε να θεωρήσει ότι οι εκδόσεις αυτές είχαν αποκλειστικό σκοπό τη ...γύφτικη δεκαρολογία! Ο Charles Howard έχει επιμεληθεί κοντά στα 50 CD, μερικά από αυτά σε άλμπουμ. Καλύτερος ήχος δεν γινόταν να επιτευχθεί, χωρίς βέβαια να αλλοιωθεί σημαντικά το τραγούδι (γιατί είχαμε και κάποιες ...γελοιότητες, σε εκδόσεις που ήθελαν να μιμηθούν τον καθαρό ήχο του μερακλή Άγγλου κι έτσι το μπουζούκι ακουγόταν σαν ...ακορντεόν). Σας παρουσιάζω, ενδεικτικά, κάποιες από τις εκδόσεις του Τσάρλη -δεν είμαι σίγουρος ποιες κυκλοφορούν ακόμη- με τα στοιχεία των αντίστοιχων εταιρειών, για να μπορείτε να επικοινωνήσετε. Α! και έναν πίνακά του, ρεμπέτικης έμπνευσης και αύρας. Για επικοινωνία με τον ίδιον τον Charles Howard, Contact email: howmarko@yahoo.com

Εκδόσεις "ROUNDER RECORDS", email: info @rounder.com

Εκδόσεις "Heritage", INERSTATE MUSIC LTD, 20 ENDWELL ROAD, BEXHILL-ON-SEA, EAST SUSSEX TN40 1EA, ENGLAND

Εκδόσεις "JSP Records", PO box 1584 London N3 3NW, England και www.jsprecords.com

Charles Howard: "Η φλόγα", "The Flame"

**********************************************************************

Ο Tony Klein, μπαίνει ...φουριόζος στη δισκογραφία των ρεμπέτικων

Πάλι ξένος μας έβαλε τα γυαλιά! (Εννοώ μετά τον Charles Howard). Εμείς -οι Έλληνες και με ελάχιστες εξαιρέσεις- κοιμόμαστε μακαρίως στο ζήτημα αυτό, κι όταν επαν-εκδίδουμε ρεμπέτικα, το κάνουμε δεκαρολογούντες αγρίως και προχειρολογούντες ...βαναύσως.
Ο Tony Klein, λοιπόν, είναι ένας Άγγλος ψυχίατρος, μουσικός και ερευνητής, ο οποίος ζει στη Σουηδία. Ο πρώτος δίσκος που εκδόθηκε με δική του παραγωγή (που ...πλήρωσε δηλαδή, ο άνθρωπος), είναι τα "MORTIKA". Το πρωτότυπο υλικό και η επιλογή προήλθαν από τον Charles Howard. Ήταν το 2005. Πρόκειται για 21 κομμάτια, όλα σε εξαιρετικό ήχο, -τα περισσότερα σπάνια- σε μια έκδοση πολύ υψηλής αισθητικής (όχι ελληνικοτουρκογυφτιές!) και με ένα 50-σέλιδο βιβλιαράκι με σχόλια, ποικίλες πληροφορίες και σπάνιες φωτογραφίες.

Ανάμεσα στα 21 τραγούδια του CD, είναι και το ζεϊμπέκικο "Στου Μπεζεστένη την Αυλή", με ερμηνευτή τον δημιουργό του, τον Σωτήρη Γαβαλά ή Μεμέτη. Πρόκειται για σπανιότατο δίσκο, τον οποίο -κάποτε!- κατείχε μόνο ένας, σε κάποιο χωριό. Κι όχι μόνο δεν άφηνε κανέναν να τον ακούσει, αλλά δεν έδειχνε ούτε την ετικέτα του, ακόμα κι αν τον παρακαλούσαν! Και με το αιτιολογικό για να μη μειώνεται η αξία του δίσκου... Ο Charles Howard, όμως, ξετρύπωσε το δίσκο στο εξωτερικό (αχ άτιμο ιντερνέτι τι χουνέρεια κάνεις σε κάποιους), έσκασε τα 1200 ντάλαρς που ζητούσε ο πωλητής, τον εξέδωσε ο Tony Klein και τώρα τον απολαμβάνουν γενναιόδωρα όλοι...

Για το CD αυτό επικοινωνήστε: http://www.denflygandebokrullen.nu/

Ένα διπλό CD με 42 οργανικά κομμάτια της περιόδου 1905-1956, σε απίστευτο ήχο και ένθετο 150 σελίδων, με πολλές ππληροφορίες -από τον Tony Klein- και φωτογραφίες. Στην Ελλάδα -μάλλον- δεν βρίσκει κανείς αυτόν τον δίσκο, με τη δικαιολογία ότι είναι... ακριβός! (Το άκουσα από δύο "δισκοπωλεία". Δοξάστε τους...)

Είναι η πρόσφατη έκδοση του Tony Klein και του Gordon Ashworth, με τα 12 ρεμπέτικα που έπαιξε και τραγούδησε -με το ψευδώνυμο "Α. Κωστής"-, ο πολυτάλαντος Κώστας Μπέζος (1905-1943). Ο δίσκος κυκλοφορεί σε βινύλιο (παρακαλώ!, μπράβο και επί τέλους...), σε μία πολύ προσεγμένη -από κάθε άποψη- έκδοση, με στοιχεία, σχόλια, σημειώσεις, ανέκδοτες φωτογραφίες του Μπέζου και καθαρό ήχο των τραγουδιών. Να σημειώσω το όνομα του νεαρού Δημήτρη Κούρτη, ο οποίος επωμίστηκε το δύσκολο έργο να φέρει στην επιφάνεια τα άγνωστα βιογραφικά και καλλιτεχνικά στοιχεία του Κώστα Μπέζου. Ο τίτλος του δίσκου στα αγγλικά "The Jail's a fine school", είναι η μετάφραση ενός τραγουδιού από τα 12, με τίτλο "Η φυλακή είναι σχολείο". (Το ακούτε στη συνέχεια...). Η δισκογραφική εταιρεία που έκανε την έκδοση, είναι η "Olvido Records". www.littleaxerecords.com και mississippirecs@gmail.com

Η φυλακή είναι σχολείο (Δ. Σκόττι, μάλλον Τέτος Δημητριάδης), 1931
Α. Κωστής (Κώστας Μπέζος)

Υστερόγραφο προσωρινό:
Κάποιο πολύξερο "πουλάκι", μου είπε προχτές ότι είναι ...καθ' οδόν μία άλλη διαφορετική έκδοση και συγκεκριμένα με τα εξαιρετικά "ελαφρά" του Κώστα
Μπέζου. Αναμονή, λοιπόν.

********************************************************************

Μίλιε μου Κρήτη απ' τα παλιά

Ιστορικές ηχογραφήσεις (κρητικών τραγουδιών και οργανικών) 1907 - 1955
ΚΡΗΤΕΣ ΜΟΥΣΗΓΕΤΕΣ, ΑΡΧΕΙΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ, Α' ΤΟΜΟΣ
Επιμέλεια: Σταύρος Κουρούσης - Κωνσταντίνος Κοπανιτσάνος
Έκδοση: Orpheum Phonograph

Να το εξώφυλλο της ιστορικής έκδοσης των ακάματων Σταύρου Κουρούση και Κώστα Κοπανιτσάνου. Έξω από το "ακριβό" περιεχόμενο (ήχος, κείμενα, φωτογραφίες,...) είναι -ασφαλώς- και μία αισθητική πρόταση -και παράδειγμα- για σχετικές εκδόσεις. Το βιβλίο αυτό και τα 8 CD που το συνοδεύουν, το "πετάω" -μεταφορικώς- κατάμουτρα στο ΥΠΠΟ και τα διορισμένα (...εξαπανέκαθεν) παλληκάρια του, καθώς και στους μικρόψυχους "ζηλιάρηδες" που μόνο κριτική ξέρουν να κάνουν.

Αντιγράφω ένα απόσπασμα, από το οπισθόφυλλο της έκδοσης:
Πρόκειται για μια ακριβέστατη καταγραφή των διαφορετικών μουσικών "ταυτοτήτων" της Κρήτης, με επίκεντρο την πρώιμη περίοδο της δισκογραφίας. Πολύτιμο είναι το ένθετο των 300 σελίδων που συνοδεύει την έκδοση, εμπεριέχει σπάνιο φωτογραφικό υλικό και μουσικολογικά σχόλια...

Εκτός από το 300 σελίδων βιβλίο που αναφέρθηκε, υπάρχουν 8 CD, στα οποία παρουσιάζονται 175 τραγούδια και σκοποί από δίσκους γραμμοφώνου, μάλιστα τα 160 από αυτά εκδίδονται για πρώτη φορά! Για παράδειγμα, σας λέω μόνο ότι στο 1ο CD θα βρείτε 20 από τις πρώτες-πρώτες ηχογραφήσεις Κρητικής Μουσικής, από το 1907 ως το 1925!
Συστήνω ανεπιφύλακτα αυτήν την έκδοση και σας βεβαιώνω ότι διαβάζοντάς την και ακούγοντάς την, θα γνωρίσετε την κρητική μουσική και τους ερμηνευτές της (τους "μουσηγέτες" της, όπως εύστοχα γράφουν οι συγγραφείς στο εξώφυλλο) στην αυθεντική της μορφή και ταυτόχρονα θα κάνει η ψυχή σας ένα ταξίδι στο παρελθόν της σεμνότητας, της λιτότητας, του ακριβού ολίγου και της μεγάλης ουσίας, πράγματα σχεδόν χαμένα, στη σημερινή φλύαρη, κίβδηλη, ψευτοχλιδάτη και όλο "δήθεν" εποχή μας.
Στη συνέχεια -και μόνο ως ελάχιστη "γεύση" της έκδοσης- σας προσφέρω (δηλαδή οι εκδότες..., προσφέρουν) λίγο υλικό για τέρψη της όρασης και της ακοής σας.

Από το πολύ σπάνιο φωτογραφικό υλικό της έκδοσης...

Αριστερά: Μουσικοί και γλεντιστές, στο Τσαγκάρικο Σεράκη, Χανιά 1899.

Στο κέντρο: Ο Γιώργος Κοτζαμανάκης με το μπουλγαρί του και την παρέα του, στο κέντρο "Ζάππειον", στη Νέα Χώρα Χανίων, αρχές της δεκαετίας του 1930.

Δεξιά: Ο Θανάσης Σκορδαλός και ο Γιάννης Μπαξεβάνης.

Τρεις ετικέτες δίσκων γραμμοφώνου, με εμβληματικά κρητικά τραγούδια. Στη δεξιά ετικέτα της εταιρείας Pathe, είναι το συγκλονιστικό τραγούδι "Κρητικός Σταφιδιανός" σε μία απίστευτη ηχογράφηση του 1928 με τον Γιώργο Λαζαρίδη ή Σπανό. (Pathe, Χ 80186, 70255)

Κρητικός Σταφιδιανός, Γιώργος Λαζαρίδης, 1928

Επικοινωνία με την Orpheum Phonograph:
Orpheum Phonograph
Πραξαγόρου 27, 11745 Αθήνα
www.orpheumphonograph.com
orpheum@Hotmail.gr
τηλ. 210-9223115

**********************************************************************

Ο Πάρις Περυσινάκης καταγράφει σε νότες (για δύο όργανα) 30 τραγούδια των Κώστα Σκαρβέλη και Παναγιώτη Τούντα.

Αυτό είναι το βιβλίο που εξέδωσε ο Πάρις Περυσινάκης, με τις νότες (για δύο, μάλιστα, όργανα -οποιαδήποτε...), αλλά και τους στίχους, από 15 τραγούδια του Κώστα Σκαρβέλη και άλλα 15 του Παναγιώτη Τούντα. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα CD με "δείγματα" από τα 30 αυτά (μεταγραμμένα σε νότες) τραγούδια και παιγμένα από δύο μαντολίνα! Εξαιρετική εργασία και πολύ χρήσιμη για τους μουσικούς που το ρεπερτόριό τους έχει μικρασιατική αύρα!

Για επικοινωνία: voukino @gmail.com perisinakis.paris@gmail.com

Από αριστερά, Κώστας Σκαρβέλης, Παναγιώτης Τούντας, Πάρις Περυσινάκης

Ακολουθούν έξη, από τις 30, ηχογραφήσεις του CD για δύο μαντολίνα, αλλά προηγουμένως να και κάποιες από τις ετικέτες τριών τραγουδιών, από τις εκδόσεις τους σε δίσκους 78 στροφών. Δίνω τα πλήρη στοιχεία των τραγουδιών, όπως πρωτοκυκλοφόρησαν.

Το "Γλυκό φιλί", το "Ερηνάκι" και η "Γκαρσόνα", με τη μορφή που πρωτοείδαν το ...φως του μουσικού κόσμου, τα δύο πρώτα το 1936 και λαχταριστή ..γκαρσόνα το 1937

Παραπονιέμαι στο ντουνιά (Κώστα Σκαρβέλη-Γ. Φωτίδα), Γιώργος Κάβουρας, 1940